بانکداری در اقتصاد یک کشور نقش شریان حیاتی را در جریان پولی و اقتصادی بازی می‌ کند. در نظام اقتصادی پیشین، بانکداری مانند سایر دستگاه‌ های حاکم آن روز وسیله چپاول طبقه حاکم و ایادی آن ‌ها بود. بانکداری را اقتصاد امپریالیستی غرب در تسلط داشت و ربا از جمله ابزار کنترل سیستم پولی و عملیات بانکی بود که از دیدگاه اسلام حرام و گناهی بس بزرگ است. حکومت اسلامی مکلّف بود این گناه بزرگ و لکه زشت را از صحنه بانکی کشور پاک سازد، توجه به این تکلیف شرعی بود که رهبر کبیر انقلاب اسلامی (قدس سره الشریف) در فروردین ماه 1358 فرمان تأسیس بانک اسلامی ایران را صادر کردند که هم ربا این حرمت الهی امحاء شود و هم الگویی برای سایر بانک ها و مؤسسات باشد، مساعی بزرگانی مانند حضرات آیات دکتر بهشتی و دکتر مطهری شهیدان اسلام در این مساله با اهمیت و ستودنی بود. با صدور اجازه تأسیس بانک اسلامی از طرف این مرجع بزرگ شیعه، اساسنامه بانک با نظر کارشناسان حقوقی و بانکی تدوین و برای تصویب به بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار تسلیم گردید، شورای پول و اعتبار در جلسه مورخ 19/2/58 اساسنامه بانک اسلامی ایران را به اتفاق آراء تصویب کرد و روزنامه ها خبر آن را در صفحات اول خود به عنوان رخدادی مهم درج نمودند، از جمله روزنامه اطلاعات در شماره 15850 مورخ 20/2/58 آن‌ را نقل کرد. برای فراهم کردن مقدمات پذیره نویسی، مدارک به مرجع ثبت شرکت ‌ها و مالکیت صنعتی تسلیم و ثبت شد. کارشناسان اداره ثبت شرکت ‌ها، اساسنامه بانک و مجوز بانک مرکزی ایران را مورد بررسی قرار دادند و به شماره 2295/25 – 76/58 اجازه انتشار آگهی پذیره نویسی بانک اسلامی ایران را صادر کردند. سپس آگهی پذیره نویسی در تاریخ 26/2/58 سالروز میلاد خجسته و پربرکت صدیقه کبری فاطمه زهرا (سلام الله علیها) برای پذیره نویسی سهام تعیین گردید. آگهی پذیره نویسی روز 25/2/58 در روزنامه های کثیرالانتشار از جمله شماره 15854 روزنامه اطلاعات و شماره 10707 روزنامه کیهان انتشار یافت. امام راحل (رحمت ا... علیه)، دستور خرید و پذیره نویسی یک سهم از سهام بانک اسلامی را بنام خود صادر فرمودند که این معنی موید عنایت و علاقه امام به تأسیس بانک اسلامی برای دگرگونی سیستم بانکی غربی به سیستم بانکی اسلامی می‌ باشد. به برکت سالروز میلاد بانوی بزرگ اسلام و نفس قدسی امام خمینی (قدس سره الشریف) ملت مسلمان ایران حتی اقلیت‌ ها، با استقبال و شور بی نظیری برای پذیره نویسی و خرید سهام بانک اسلامی ایران در جلو شعب بانک ملی ایران به صف ایستادند. به طوری که در همان ابتدا بیش از سرمایه تعیین شده، پذیره نویسی و خرید سهام انجام شد. مؤسسین با خلوص وافر و قلبی آکنده از امید، به انجام تشریفات مقدماتی برای افتتاح اولین بانک اسلامی ایران همت گماشتند، در این هنگام دولت موقت بانک ‌ها را ملی اعلام کرد. این اقدام فرصتی بود برای آنهایی که در کمین نشسته بودند تا از پی ریزی بانکی با موازین اسلامی جلوگیری کنند. حضرت امام (رحمة الله علیه) با بینش عالمانه خود که همواره اتفاقات آینده را پیش بینی می ‌کردند، بانک اسلامی را از مصوبه دولت موقت استثناء قرار داده و فرمودند "بانک اسلامی ملی نمی‌ شود". این بیان که به منزله فتوای امام امّت بود در جراید از جمله روزنامه اطلاعات شماره 26/3/15880 – 58 و کیهان شماره 10732 منتشر و از صدای ایران نیز پخش گردید. جمعی از اعضاء هیأت دولت موقت از جمله بنی صدر وزیر دارایی وقت مخالفت خود را به عناوین مختلف با آغاز کار بانک اسلامی ایران که با صرف زحمات بسیار و تحمل خسارات زیاد موجودیت یافته بود ابراز داشتند، مؤسسین که پیروان ولایت فقیه بوده و گوش به فتوای مرجع تقلید خود داشتند، حاضر به عقب نشینی نشدند و در آن زمان حساس پیش بینی می شد رویارویی با مخالفین بانک اسلامی کیان انقلاب را به خطر می اندازد و آن‌ را دشمنان قسم خورده اسلام و انقلاب برای مقاصد پلیدشان دست آویز قرار خواهند داد. از سوی دیگر دولت موقت موافقت کرد بانک اسلامی ایران با اساسنامه مصوبه شورای پول و اعتبار و هدف و موضوع تعیین شده حتی با آرم انتخابی به فعالیت خود ادامه دهد، فقط از کلمه بانک استفاده نکند یعنی تمام عملیات بانکی و اعتباری را با حذف نام بانک انجام دهد و وعده دادند به محض رفع محظورات بانک اسلامی ایران با همان نام به فعالیت بپردازد. بنا بر ملاحظات و وعده ها فقط کلمه بانک به عبارت سازمان اقتصاد تبدیل شد. به عبارت روشن ‌تر بانک از لحاظ ماهوی به حیات خود ادامه داد ولی از نظر شکلی نقاب سازمان اقتصاد اسلامی ایران را به چهره زد، به عبارت دیگر بانک اسلامی ایران بانکی است در قالب سازمان اقتصاد. اکنون که فعالیت مؤسسات بانکی و اعتباری مجاز اعلام شده، با توجه به فرمان بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران بر تمام دست‌ اندرکاران فرض است این دستور واجب الاطاعه اجرا شود و با احیای بانک اسلامی ایران موافقت نمایند تا سازمان اقتصاد اسلامی ایران با توانایی ‌های بالقوه خود و استفاده از نام بانک بتواند خدمات خود را گسترش دهد. انشاء الله اکنون سازمان اقتصاد اسلامی ایران با بیش از هزار صندوق قرض الحسنه در سراسر کشور با هدف ترویج و توسعه فرهنگ قرض الحسنه همکاری دارد، در حقیقت همان بانک اسلامی ایران می باشد که در سال 1358 با کسب اجازه از بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران تأسیس گردید. ماده 64 اساسنامه این سازمان هدف از تشکیل آن را بیان می دارد که عیناً نقل می شود؛ «چون هدف از تشکیل سازمان کمک به سالم سازی اقتصاد کشور و خدمت به مردم و تأمین بخشی از نیازهای جامعه است و تحصیل سود مادی مورد نظر صاحبان سهام نمی باشد لذا چنانچه در سال مالی سودی عاید سازمان گردد به پیشنهاد هیأت مدیره و تصویب مجمع عمومی عادی در جهت تحکیم اهداف و مبانی جمهوری اسلامی به مؤسسات عام المنفعه تادیه خواهد شد و یا به مطالعه و تحقیق در علوم اسلامی و مورد نیاز اختصاص یافته و یا به مصارف خیریّه دیگری که صلاح بدانند خواهد رسید لذا سودی به دارندگان سهام سازمان پرداخت نمی شود و تاکنون از سود حاصله کسری هزینه های صندوق های قرض الحسنه تأمین شده است. سازمان اقتصاد اسلامی ایران رسالت خود را در رفع محرومیت در سطح کشور با همکاری صندوق های قرض الحسنه سراسری به انجام رسانده و با وجود مشکلات فراوان با تأدیه وام های بدون سود در مناطق مختلف به رشد و توسعه کشاورزی و دامداری و احیاء تعدادی از کارگاه ها و کارخانجات تولیدی کمک نموده و همچنین با پرداخت وام های درمانی، ازدواج، تحصیلی و تهیه مسکن، خدمات ارزنده ای را برای اقشار کم درآمد جامعه فراهم نموده است.